Na tle XVI-wiecznej Polski poznajemy losy Maćka Skowronka, który przyjechał do Krakowa, aby rozpocząć naukę. Dzięki niemu stajemy się świadkami życia żaków, mieszczan i żebraków, których chłopak spotyka na swej drodze. Lecz bohater skrywa pewną tajemnicę… Jednocześnie poznajemy losy pewnej wdowy z Podola, która przez zatargi ze swoim szwagrem, musi walczyć o rodzinny majątek. Ówcześnie panującym władcą jest Zygmunt August, którego życie Kraszewski fragmentarycznie opisuje, ukazując dworskie intrygi i zepsucie.