Wydarzenia noweli rozgrywają się w latach 70. XIX wieku, w okresie nasilenia akcji germanizacyjnej. Obserwujemy losy Michasia, jedenastoletniego chłopca pochodzącego z polskiej rodziny szlacheckiej. To właśnie na przykładzie jego życia autor ukazał wyniszczającą, bezlitosną siłę zaborcy i jego destrukcyjny wpływ nawet na najmłodszych przedstawicieli okupowanego narodu polskiego. Pomimo siły, determinacji i wytrwałości młodego bohatera akcja zmierza nieuchronnie ku tragicznemu zakończeniu…
Interpretatorem tego niezwykle dramatycznego utworu Sienkiewicza jest uznany lektor Marcin Nowakowski.