Władza platform. Za fasadą TikToka, Google i Facebooka

Jan Kreft
Prof. dr hab. Politechniki Gdańskiej. Wieloletni dziennikarz i korespondent zagraniczny, autor ponad tysiąca publikacji w mediach polskich i zagranicznych, menedżer zarządzający firmami mediów i nowych technologii. Autor kilkunastu książek, w tym: „Władza algorytmów – u źródeł potęgi Google i Facebooka”, „Za fasadą społeczności – zarządzanie nowymi mediami” i „Koniec dziennikarstwa, jakie znamy. Agregacja w mediach”, „Władza platform. Za fasadą Google, Facebooka i Spotify”.
Z prof. Janem Kreftem, autorem książki „Władza platform. Za fasadą Google, Facebooka i Spotify”, rozmawia Rafał Górski, redaktor naczelny Tygodnik Spraw Obywatelskich
(…) władza platform cyfrowych jest zdolnością narzucania woli, zmuszania do określonego zachowania i kontrolowania poczynań człowieka (użytkownika), grup społecznych i podmiotów gospodarczych. Człowiek, retorycznie upodmiotowiony, a w istocie „utowarowiony” na platformie, występuje na niej w kilku zazębiających się rolach – jako konsument i produser oraz bierny odbiorca, rzadko jako obywatel – w każdej z nich współtworzy wartość platformy, zawsze jako dostarczyciel danych, niekiedy jako współtwórca treści i (lub) konsument. W roli w pełni podmiotowej na platformie nie występuje, nie może bowiem na nią wejść bez przejścia „procedury uprzedmiotowienia” (przekazania danych i zrzeczenia się – nie wprost – roszczeń z tytułu tego przekazania). W istocie zatem wejście na platformę (zgoda na jej warunki) jest, w zależności od perspektywy, aktem zrzeczenia się podmiotowości albo uprzedmiotowienia.
Jan Kreft, „Władza platform”
Ludzie nie powinni wiedzieć, jak się robi kiełbasę i politykę.
kanclerz Otto von Bismarck
Francuz Jacques Ellul zasugerował ponad pół wieku temu, że żyjemy w społeczeństwie, w którym technologia osiągnęła „absolutną suwerenność”. Bez legitymizacji demokratycznej imperatywy technologii przenikają całe społeczeństwa, a gospodarka jest zdeterminowana przez ideę planowania, polityka sprowadza się do promowania innowacji technicznych, człowiek zaś zostaje zredukowany do przedmiotu technologii, planowania, administracji, propagandy i reklamy.
Jan Kreft, „Władza platform”
Rada ds. Cyfryzacji przyjęła uchwałę, w której zaleca usunięcie aplikacji TikTok z urządzeń pracowników i członków rządu, Sejmu, Senatu, administracji publicznej i instytucji rządowych. TikTok twierdzi, że to nieporozumienie wynikające z nieznajomości struktury własności firmy. O co tutaj chodzi? Co my, obywatele, powinniśmy wiedzieć o tej sprawie, a czego nam nie mówią politycy, biznesmeni, dziennikarze i „śniadaniowi eksperci”?
Jak platformy wdarły się do wnętrza amerykańskiego Kapitolu i polskiego Sejmu?
Na czym polega władza platform? Czy platformy mają władzę polityczną („są środowiskiem sprawowania władzy politycznej”)? Co kryje się za fasadą TikToka, Google, Facebooka i Spotify?
Czytaj też
→ 2,5 mld zarażonych • Rafał Górski
→ Wojna Google z obywatelami • Rafał Górski
→ „Zabawki Wielkiego Brata”, czyli jak nas obserwują • Martyna Urbańska
Kto korzysta, a kto traci na władzy platform?
Co Pan sądzi o aplikacji mObywatel? Czy obywatele zainteresowani swoją prywatnością mają się czego obawiać? Czyją władzę umacnia ta aplikacja?
Dlaczego brakuje w Polsce publicznej dyskusji na temat władzy platform?
Jak my, obywatele, możemy stawiać opór władzy platform? Czego powinniśmy żądać od polityków, a czego wymagać od siebie?
Czytaj też
→ Siva Vaidhyanathan: Antisocial media
Pobierz mp3
Słuchaj też
Amazon zagraża demokracji
Rozmawiamy z doktorem Maciejem Gurtowskim, współautorem tekstu „Wpływ działalności gigantów technologicznych na globalne środowisko bezpieczeństwa: studium przypadku spółki Amazon”. Z…
Działamy bez cenzury. Nie puszczamy reklam, nie pobieramy opłat za teksty. Potrzebujemy Twojego wsparcia. Dorzuć się do mediów obywatelskich.
Wzmocnij kampanie obywatelskie Instytutu Spraw Obywatelskich
Przekaż swój 1,5% podatku:
Wpisz nr KRS 0000191928
lub skorzystaj z naszego darmowego programu do rozliczeń PIT.
Muzyka „Also Sprach Zarathustra – Einleitung” – Kevin MacLeod, CC BY 3.0
Zapraszamy na staże, praktyki i wolontariat!
Dołącz do nas!