"U króla Olch" Hansa Christiana Andersena to baśń, która w psychologicznym ujęciu porusza głębokie kwestie związane z lękiem, śmiercią, a także relacjami między rzeczywistością a wyobraźnią. Jest to historia o chłopcu, który zostaje porwany przez tytułowego Króla Olch, tajemniczą, mroczną postać z mitologii północnej, co stanowi centralny motyw baśni. Psychologiczne aspekty tej opowieści można analizować na różnych poziomach.
1. Motyw lęku i śmierci
Baśń zaczyna się od bardzo silnego motywu lęku, który pojawia się już w pierwszym zdaniu: „W nocnej ciszy na łące grał chłopiec na flecie”. Przez całą historię towarzyszy mu narastający niepokój, a także stopniowe zagłębianie się w świat, który jest coraz mniej realny, a coraz bardziej fantastyczny i groźny. Król Olch, w tej baśni, jest personifikacją nie tylko śmierci, ale także lęku przed tym, co nieznane i niewidzialne. Król Olch, w postaci widma, jest potężnym, choć niekoniecznie złem – może być interpretowany jako nieunikniona siła natury, której nie sposób kontrolować, ale którą należy zaakceptować.
2. Rzeczywistość vs. Wyobraźnia
Chłopiec, podróżując przez las, ma wrażenie, że rzeczywistość miesza się z wyobraźnią. Król Olch wydaje się być realny, ale jednocześnie surrealistyczny – to elementy wyobraźni dziecka, które staje się coraz bardziej zdominowane przez nieświadome lęki. W tym sensie, baśń mówi o przejściu od dziecięcej, beztroskiej rzeczywistości do konfrontacji z tym, co nieuchronne, mroczne i niepojęte.
3. Podróż jako symbol procesu dojrzewania
Psychologicznie, podróż chłopca przez las może być postrzegana jako symbol wewnętrznej przemiany, procesu dojrzewania i konfrontacji z lękami, które są nieodłączną częścią życia. Z jednej strony jest to metafora rozwoju osobowości, w którym dziecko wkracza w dorosłość, zderzając się z tajemniczymi i nieznanymi aspektami rzeczywistości. Z drugiej strony, to również symbol śmierci, która jest częścią tej podróży. Król Olch może zatem symbolizować przemijalność i nieuchronność losu.
4. Skrzywdzone dzieciństwo a konfrontacja z dorosłością
Król Olch w psychologicznej interpretacji może być również postrzegany jako archetyp mrocznej siły, która wpływa na dziecięcą niewinność. Chłopiec, w swej niewiedzy, staje się ofiarą tej siły, a zatem baśń może być odczytywana jako alegoria brutalnego wejścia w dorosłość, w której dziecięca beztroska zostaje skonfrontowana z trudnymi doświadczeniami, takimi jak śmierć i strata.
5. Motyw niewinności kontra zło
Psychologicznie rzecz ujmując, chłopiec w baśni jest niewinny, ale równocześnie zmagający się z zewnętrzną, mroczną siłą. Król Olch wydaje się być również postacią, która w swojej nieuchronnej potędze nie jest jednoznacznie zła – jest on częścią natury, która działa według własnych, niezrozumiałych dla ludzkiego rozumu praw. W tym sensie baśń ukazuje, jak ludzka niewinność wchodzi w kontakt z potężnymi siłami, które ją przewyższają.
6. Psychologiczne przesłanie baśni
Na poziomie psychologicznym, baśń ta może być rozumiana jako przypowieść o konieczności pogodzenia się z nieuchronnością przemijania, z lękiem przed śmiercią i z przejściem do dorosłości. Król Olch jest metaforą tego, czego nie można uniknąć, a jego mroczne postacie są częścią wewnętrznych lęków, które są nieodłączną częścią ludzkiego doświadczenia.
W kontekście psychologii rozwojowej można również dostrzec, jak dzieci w procesie dorastania zaczynają konfrontować się z tematami życia i śmierci. Chłopiec, jako dziecko, jest bezbronny wobec tych sił, ale sama historia jest symboliczną podróżą przez zmiany, które są nieuniknione w procesie dojrzewania. Artystyczny Instytut Rozwoju Młodych łączy siły z 4P Acoustic. Nowa seria "ANDERSEN: Baśnie dla dorosłych" przybliży słuchaczowi psychologiczne aspekty twórczości największego z duńskich pisarzy. Najlepsze głosy aktorskiego młodego pokolenia nadadzą baśniom niesamowitego charakteru, a pełne udźwiękowienie pomoże przenieść nas do innego, bajkowego świata. Zysk ze sprzedaży zostanie przekazany na dema oraz projekty z udziałem kolejnych pokoleń lektorek oraz lektorów. Słuchając = pomagasz!
Lektor: Oskar Stoczyński
Reżyseria dźwięku: Adrianna Wołowicz
Producent: Fundacja Artystyczny Instytut Rozwoju Młodych (ze wsparciem 4P Acoustic)
