W tej szyderczej tragikomedii miłosnej Witkacy poddaje mistrzowskiej analizie zmienne stany umysłu i sprzeczne odruchy wynikające z perwersyjnej psychopatologii, będącej podłożem działań wszystkich jego postaci. Atanazy Bazakbal - dość atrakcyjny 28-latek, aplikant adwokacki, zakochał się po raz pierwszy w Zosi. Nieznajomość tego uczucia wyzwoliła w nim koncepcje „programowej” zdrady. Zdradza więc ukochaną z Helą Bertz - bardzo piękną dziewczyną żydowskiego pochodzenia. Zdradę traktuje, jak doświadczenie metafizyczne, które wzmocni jego uczucia. „Pożegnanie jesieni" to najsłynniejsza powieść Stanisława Ignacego Witkiewicza, w której autor w brawurowy sposób kreśli katastroficzno-erotyczną wizję upadku dekadenckiego świata.
"Tematem powieści są losy niespełnionego artysty Atanazego Bazakbala i otaczającej go elity arystokratycznej. Nie brak tu przygód erotycznych i dociekań filozoficznych towarzyszących narodzinom komunizmu. Katastroficzno-dekadencki klimat, groteska i surrealistyczny humor mieszają się z nieco błazeńskim, lecz autentycznym tragizmem, a wszystko przeplatane jest komentarzami samego autora, którego monologi boleśnie wyjaśniają, krytykują i korygują stan faktyczny."
