Największa historyczna powieść Stefana Żeromskiego.

Wielka panorama ukazująca w epizodach społeczeństwo polskie, różnorodne jego postawy i poglądy. Widzimy je z trzech perspektyw oczami trzech głównych bohaterów: księcia Gintułta - poprzez Legiony Dąbrowskiego i kampanię wioską; Krzysztofa Cedro - przez wyprawę hiszpańską; Rafała Olbromskiego - poprzez wojnę 1809 roku.