Popiół i diament

Głośna, powojenna powieść Andrzejewskiego, zekranizowana przez Andrzeja Wajdę, z pamiętną rolą Zbyszka Cybulskiego

Akcja rozgrywa się w dniach odzyskiwania wolności 6-9 maja 1945 roku, w trakcie ostatecznej kapitulacji Niemiec. Przedstawia moralną i historyczną świadomość społeczną narodu polskiego po latach panowania faszystów. Ostatnie zdanie powieści, strzały i słowa: "Dlaczego uciekałeś" weszły do potocznej mowy i długo krążyły w codziennym życiu, nabierając znaczenia symbolicznego. Jeśli chcesz więcej wiedzieć o tamtych nieprostych czasach, gdy nic nie było ani czarne ani białe, posłuchaj.