„Matka” Maksyma Gorkiego to powieść niezwykła, ponadczasowa, świetnie napisana. Przetłumaczona na kilkadziesiąt języków. Jak najbardziej słusznie zaliczana do światowej klasyki.
To jedna z najlepszych książek, jakie kiedykolwiek przeczytałam. A także jedna z najbardziej zapadających w pamięć. Każdy powinien ją przeczytać przynajmniej raz, jest po prostu niesamowita. [Parvathi, goodreads.com]
Książka Gorkiego napisana jest w sposób klarowny i realistyczny, bez zbędnych opisów. Autor mistrzowsko przedstawił emocjonalną podróż bohaterki, umiejętnie splatając jej przemianę z szerszymi społecznymi i politycznymi zmianami tamtych czasów. Choć czasem krytykowany za jego propagandowy charakter, utwór ten, stanowi przede wszystkim poruszającą opowieść o dążeniu człowieka do wolności. Akcja powieści toczy się na początku XX wieku, na rosyjskiej prowincji. Ludzie mimo wielogodzinnej ciężkiej pracy żyją w biedzie, bez perspektyw na lepszą przyszłość, a smutki zapijają alkoholem. Główna bohaterka – Pelagia Własowa, tytułowa matka, to pracowita i uległa kobieta, od lat przyzwyczajona do przemocy ze strony męża. Gdy umiera on na przepuklinę, ich syn Paweł, buntuje się przeciwko dotychczasowemu życiu i angażuje w działalność rewolucyjną. Drukuje ulotki, bierze udział w strajkach, organizuje w domu nielegalne spotkania robotników na których dyskutują o sprawiedliwości społecznej i konieczności zmian w kraju. W końcu zostaje przewodniczącym partii socjaldemokratycznej. Pelagia początkowo powściągliwa i pełna lęku, z czasem, dzięki miłości do syna, sama włącza się w pęd rewolucji i z pokornej, biernej postaci, przeistacza się w gorliwą orędowniczkę sprawy, ostatecznie stając się symbolem siły i determinacji dla uciskanych rodaków. [M.H.]
Matka to lud. Ojciec to stary ustrój. Syn to socjalizm. Wydarzenia opisane w książce oparte są na pochodzie pierwszomajowym w Sormowie (pod Niżnym Nowgorodem), który odbył się w 1902 r., pierwowzorami postaci byli Piotr Załomow i jego matka, Anna Kriłłowna, niewątpliwie też niemały wpływ na powieść miały wypadki „krwawej niedzieli” 9 stycznia 1905 roku. [PuchaczTrado, biblionetka.pl]
TŁUMACZENIA. Książka została przetłumaczona na wiele języków m.in.: angielski, hiszpański, włoski, arabski, niemiecki, francuski, turecki, fiński, szwedzki, węgierski, chiński, czeski.
ADAPTACJE. „Matka” Maksyma Gorkiego została w 1926 roku, przeniesiona na ekran jako niemy film, w reżyserii Wsiewołoda Pudowkina. W 1932 roku powieść została zaadaptowana jako sztuka teatralna, przez niemieckiego dramatopisarza, Bertolta Brechta. W późniejszych latach ukazały się jeszcze dwie filmowe ekranizacje: w 1955 roku, w reżyserii Marka Donskiego oraz w 1990 roku, w reżyserii Gleba Panfiłowa.
Nota: przytoczone powyżej opinie są cytowane we fragmentach i zostały poddane redakcji.
Projekt okładki: Ewa Hajduk.
