Hałas. Jak walczyć o ciszę i spokój

Anna Preis
Profesor zwyczajny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, z 40-letnim doświadczeniem w pracach badawczo-rozwojowych dotyczących dokuczliwości hałasu oraz percepcji słuchowej. Jej badania naukowe koncentrują się na problemach z zakresu psychoakustyki i akustyki środowiska, a także na integrowaniu wiedzy z dyscyplin takich jak akustyka, psychologia i kognitywistyka. Pracowała m.in. na Politechnice w Monachium (1987-1988), Uniwersytecie w Sztokholmie (1991-1996; 2008), Uniwersytecie w Tokio (1997-1999) oraz na Uniwersytecie w Osace (2002). Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Akustycznego, Międzynarodowego Towarzystwa Psychofizycznego, Europejskiego Towarzystwa Akustycznego oraz Komitetu Akustyki PAN.
Z profesor Anną Preis, z Katedry Akustyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, rozmawia Rafał Górski, redaktor naczelny Tygodnika Spraw Obywatelskich.
Hałas stanowi jeden z najważniejszych i najbardziej szkodliwych czynników nerwicorodnych, zagrażających naszemu zdrowiu psychicznemu.
Zwalczanie hałasu wyraża (…) postawę humanizmu i życzliwości wobec drugiego człowieka tak w środowisku jego działalności bezpośrednio produktywnej: w fabryce, biurze i zakładzie pracy jak i w życiu prywatnym: w mieszkaniu i na ulicy, w chwilach jego wypoczynku i gromadzenia sił do przyszłego wysiłku.
Maksymilian Siemieński, „Kultura a środowisko akustyczne człowieka”
Działamy bez cenzury. Nie puszczamy reklam, nie pobieramy opłat za teksty. Potrzebujemy Twojego wsparcia. Dorzuć się do mediów obywatelskich.
Wzmocnij kampanie obywatelskie Instytutu Spraw Obywatelskich
Przekaż swój 1,5% podatku:
Wpisz nr KRS 0000191928
lub skorzystaj z naszego darmowego programu do rozliczeń PIT.
Jakie choroby i dolegliwości wskazują, że jesteśmy narażeni na nadmierny hałas?
Rozpowszechniony jest pogląd, że do hałasu można się stopniowo przyzwyczaić, wskutek czego przestaje obyć szkodliwy. Czy to prawda?
Szacuje się, że około 20% ludności UE jest narażone na poziom hałasu uznawany za niedopuszczalny. Według Światowej Organizacji Zdrowia hałas jest drugą, zaraz po smogu, najważniejszą przyczyną środowiskową złego stanu zdrowia i powoduje rocznie około 16 600 przypadków przedwczesnej śmierci w Europie. Proszę o komentarz.
Ze Studiów Podyplomowych „Zarządzanie Miastem i Polityka Miejska” pamiętam, że hałas ze względu na źródło pochodzenia dzielimy na hałas przemysłowy, komunikacyjny (w tym: drogowy, lotniczy, kolejowy), komunalny (osiedlowy), domowy oraz hałas związany ze środowiskiem pracy.
Zacznijmy od hałasu osiedlowego. Z jakimi źródłami hałasu mamy w tym przypadku do czynienia? Osobiście od wielu lat doświadczam w ciągu roku na zmianę hałasu kosiarek do trawy, dzieci na placu zabaw i dmuchaw do liści…
Jak się bronić przed tym hałasem?
Szacuje się, że 113 milionów osób doświadcza długoterminowego, utrzymującego się przez cały dzień, wieczór i noc hałasu ruchu ulicznego na poziomie co najmniej 55 decybeli (dB(A)). W większości państw Europy ponad 50% mieszkańców obszarów miejskich jest narażonych w ciągu dnia, wieczoru i nocy na hałas ruchu ulicznego na poziomie 55 dB albo więcej. Zgodnie ze Światową Organizacją Zdrowia takie natężenie hałasu prawdopodobnie wywiera wpływ na zdrowie. Unia Europejska określa poziom narażenia długoterminowego na hałas przekraczający 55 decybeli jako wysoki.
„Hałas w Europie – 2020”, Europejska Agencja Środowiska
Proszę o komentarz. Jak się bronić przed hałasem drogowym?
W tym miejscu warto wspomnieć o polskich normach. Na stronie internetowej Ligi Walki z Hałasem czytamy:
Zagrożenie hałasem stało się od końca 2012 r. jeszcze większe skutkiem bezprecedensowego w Europie podniesienia przez Ministerstwo Środowiska poziomów dopuszczalnego hałasu komunikacyjnego – przeciętnie o 6 dB, czyli aż czterokrotnie! W ten tani sposób, kosztem zdrowia mieszkańców, minister środowiska „rozwiązał” problem przekraczania dopuszczalnego poziomu hałasu, naruszając przy tym ustawę o ochronie środowiska (rozporządzenie jest niezgodne z art. 112 ustawy Prawo Ochrony Środowiska).
O co tutaj chodzi?
Czym są mapy akustyczne miast? Do czego mogą je wykorzystywać obywatele walczący z hałasem? Czy rok 2022 jest rokiem aktualizacji map?
Hałasoradary w Paryżu. Czy to dobre rozwiązanie dla polskich miast?
Jak możemy chronić się przed hałasem w domu?
Hałas w miejscu pracy. Rozmowa normalna to 60 db. Profesor Siemieński przestrzega przed nagromadzeniem dużej ilości stanowisk pracy umysłowej z przydzielonymi do nich pracownikami w dużych pokojach. Pisał o tym w 1967 roku. Dziś popularne są wielkopowierzchniowe przestrzenie biurowe tzw. open space (w tłum. z ang. otwarta przestrzeń). Co Pani na to?
Hałas pochodzący z szeroko rozumianej „rozrywki”. Torturowanie nas w miejscach publicznych, np. wchodzę do kawiarni lub restauracji, żeby coś spokojnie zjeść, a tam głośna muzyka.
Tortura słuchania muzyki. Występuje ona wszędzie tam, gdzie pokutuje jeszcze zwyczaj instalowania głośników w miejscach publicznych. Niewielu „pionierów” tej dziwnej idei zdaje sobie sprawę z oczywistego faktu, że słuch jest zupełnie „bezbronnym” zmysłem ludzkim. W obronie przed niepożądanymi bodźcami nie można niestety „zamknąć” uszu tak jak zamyka się oczy, nie można nie słyszeć, tak jak nie dotykać.
Witold Lutosławski, kompozytor.
Proszę o komentarz.
W dniu 10 października 2018 roku Oddział Europejski Światowej Organizacji Zdrowia opublikował dokument zatytułowany „Wytyczne w sprawie hałasu środowiskowego dla obszaru europejskiego”. Jakie informacje zawiera ten dokument, które są ważne dla zwykłego obywatela, który walczy o ciszę i spokój?
Jaki jest najważniejszy dokument UE dotyczący hałasu i jak mogą go wykorzystywać obywatele walczący z hałasem?
Czego powinniśmy domagać się od polityków, a czego od siebie, w temacie hałasu?
Jak wygląda temat edukacji szkolnej w temacie ciszy i hałasu? Pytam bo przygotowując pytania do rozmowy natknąłem się na publikację: „Między hałasem a ciszą. Wartość ciszy we współczesnej edukacji wczesnoszkolnej”. Przypomniała mi to, że prof. Siemieński: postulował „wytworzenie już w młodym wieku wrażliwości na hałas, a więc i w przyszłości postawy społecznej zwalczającej hałas w różnych sytuacjach życia domowego, pracy zawodowej i działalności publicznej”.
Gdzie może szukać pomocy obywatel walczący z hałasem? Dlaczego nie ma Polskiego Alarmu Hałasowego, na wzór Polskiego Alarmu Smogowego? Dlaczego nie powstają jak grzyby po deszczu lokalne komitety obrońców spokoju?
Co roku, w ostatnią środę kwietnia, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem. W tym roku przypada on 27 kwietnia. Czy taki dzień walki z hałasem jest potrzebny?
Wiele osób zapytanych o przyczynę bierności i braku przeciwdziałania [hałasowi] wyjaśniało, że ich wrażliwość na hałas uważana jest często za „chorobę”, „nadmierne uczulenie” czy po prostu „histerię”, a nawet jakaś opozycję i niezrozumienie warunków nowej cywilizacji i współczesnego życia.
Maksymilian Siemieński, „Kultura a środowisko akustyczne człowieka”
Co Pani na to? A może dziś mamy już do czynienia z masowym przytępieniem słuchu i stąd oskarżenia o „histerię” kierowane pod adresem ludzi, którzy walczą o ciszę i spokój w domu, pracy i na ulicy?
Pobierz mp3
Muzyka „Also Sprach Zarathustra – Einleitung” – Kevin MacLeod, CC BY 3.0
Czytaj też
→ Hałas nas stresuje • Małgorzata Jankowska
→ Hałas przez całą dobę • Agnieszka Kantaruk
Działaj!
→ Jak walczyć z hałasem komunikacyjnym