Powieść kryminalno-szpiegowska, której akcja rozgrywa się w XIX wieku. Umberto Eco przedstawia w niej genezę okrytych złą sławą tzw. Protokołów Mędrców Syjonu, które stanowiły dla Hitlera jedno ze źródeł jego obłąkańczej idei zagłady Żydów i były elementem nazistowskiej propagandy. Autor podkreśla, że oprócz głównego bohatera wszystkie postacie w książce są autentyczne.


Bohaterem powieści jest Simonini, antysemita, fałszujący na zlecenie dokumenty. Jego zleceniodawcami są zarówno osoby prywatne, jak i służby rządowe. Jednym z najważniejszych oszustw Simoniniego jest dokument poświęcony spotkaniu, jakie mieliby odbyć ze sobą Żydzi na starym cmentarzu żydowskim w Pradze; podczas którego mieliby ustalić plan przejęcia władzy nad światem.


Historia Simoniniego mówi o niebezpieczeństwie, wynikającym z dosłowności idei. Coś funkcjonującego jako potencjał wyobraźni, staje się nagle prawdą. Ktoś budzi drzemiące w mroku ludzkiego jestestwa demony, by stały się one nikczemnym usprawiedliwieniem naszego zła i małości. Zawsze znajdzie się ktoś szalony, kto naginając idee do własnych potrzeb i interesów porwie za sobą tłumy…