Radio Książki 103. Grzegorz Piątek

Warszawa, "najlepsze miasto świata". Grzegorz Piątek w Radiu Książki
Choć nowe, komunistyczne władze zastanawiały się, czy Warszawę da się odbudować i rozważały przeniesienie centrum administracyjnego do Łodzi, mieszkańcy miasta byli zdeterminowani. Gdy tylko stolica została wyzwolona, wrócili do swoich zniszczonych domów i zaczęli nowe życie. Za Bieruta i jego najbliższych współpracowników decyzję podjął ostatecznie Józef Stalin. Wiedział, że Polską da się rządzić jedynie z Warszawy.
Nad książką "Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944-1949" Grzegorz Piątek, architekt, krytyk i historyk architektury, autor "Sanatora", opowieści o Stefanie Starzyńskim, pracował przez kilka ostatnich lat. Dotarł do tekstów źródłowych, dokumentów, wspomnień, materiałów, które jednoznacznie pokazują pospolite ruszenie, jakie wystąpiło w Warszawie zaraz po wyzwoleniu miasta. Gdy tylko władze zgodziły się co do tego, że stolica musi zostać odbudowana, jej odgruzowywaniem, porządkowaniem, kreśleniem planów i pierwszymi pracami budowlanymi zaczęło kierować BOS. Czyli Biuro Odbudowy Stolicy, potężna instytucja, w której pracowało w okresie szczytowym nawet 2 tysiące osób. Spotkali się tam architekci mający różne poglądy polityczne i z różnym doświadczeniem z czasów Polski międzywojennej, ale połączeni ideą przywrócenia miasta do życia.
Pomysły, które rodziły się w głowach niektórych z nich już jeszcze w czasie okupacji, gdy hitlerowcy palili Dzielnicę Północną, gdy dogorywało powstanie, odtworzono w pracowniach i próbowano wdrożyć do realizacji. Niektóre z nich były nad wyraz, bliskie choćby ideom Le Corbusiera, inne nawiązywały do pomysłów z ostatnich lat rządów sanacji, choćby słynnej Dzielnicy Piłsudskiego, która miała być pomnikiem ku czci zmarłego marszałka oraz reprezentacyjnym miejscem stolicy. Pomysły i rozwiązania architekci z BOS-u podglądali na Zachodzie i na Wschodzie, a efekty często zachwycają i zaskakują do dziś (jak to ma choćby miejsce w przypadku trasy W-Z).
W rozmowie z Michałem Nogasiem autor "Najlepszego miasta świata" mówi również o tym, co przyniósł rok 1949 i jak socrealizm zmienił plany architektów projektujących nową, odbudowaną stolicę. I o tym, jak większość z nich w nowej rzeczywistości potrafiła się odnaleźć. Więcej, jak zauważa Piątek, nie wszystkich realizacji z tego okresu Warszawa powinna się wstydzić...
Zapraszamy do wysłuchania 103. odcinka Radia Książki!