Najwybitniejsza powieść Dołęgi-Mostowicza opublikowana w roku 1932; wielokrotnie filmowana. Nikodem Dyzma, bezrobotny urzędnik pocztowy, wyrusza z prowincji do warszawy w poszukiwaniu posady. Przypadek sprawia, że zsotaje bohaterem wieczoru na rządowym raucie. Będąc niegłupim, chłonie wszystko, co się wokół niego dzieje, przez co szybko staje się osobą wpływową i pożądaną w administracji rządowej.